ne-fer
Yönetici
 |  Konu: Geceyarısı Expresi - Midnight Express - 1978 30th Eylül 2013, 05:36 | |
| 
Geceyarısı Expresi -Midnight Express -1978 (Türkçe Altyazılı)
Yönetmen:Alan Parker
Ülke:İngiltere İngiltere, ABD ABD
Vizyon Tarihi:31 Ağustos 1978 (Hollanda)
Süre:121 dakika
Dil:İngilizce, Maltese, Fransızca
Senaryo:Billy Hayes | William Hoffer | Oliver Stone | tümü »
Müzik:Giorgio Moroder
Görüntü Yönetmeni:Michael Seresin
Yapımcılar:Peter Guber | Alan Marshall | David Puttnam
Amerikalı genç bir turist olan William Hayes, sevgilisi Susan ile birlikte Türkiye'de tatildedir. Hayes tatil dönüşü arkadaşlarına
satıp para kazanmak amacıyla ülkesine dönerken yanında iki kilogram haşhaş götürmeye teşebbüs eder. Vücuduna canlı
bomba gibi yerleştirdiği küçük paketler halindeki uyuşturucu uçağa binmek üzereyken yapılan ani bir güvenlik aramasıyla
polisler tarafından bulunur ve İstanbul Sağmalcılar Cezaevi'nde tutuklu geçireceği süreç başlar
Can Dündar, Türkiye'yi karalayan Geceyarısı Ekspresi filminin ABD yönetimince planlandığını yazıyor.
Önceki günkü Milliyet'in manşetindeydi Billy Hayes... "Geceyarısı Ekspresi"nin gerçek kahramanı günah çıkardı: "Türkiye bu
filmin yol açtığı kötü intibaı hak etmedi" dedi.32 yıl gecikmiş bir özür bu...Kahramanının nedamet getirmesini haklı kılacak
kadar ırkçı bir filmdi Geceyarısı Ekspresi... Ben burada filmden ziyade, Hayes'in işkence görmesine ve ağır mahkûmiyetine
yol açan olayın arka planını anımsatmak istiyorum.Çünkü işin, hâlâ güncel olan bir boyutu var.2. Dünya Savaşı'ndan sonra
ABD'de uyuşturucu patlaması yaşanmıştı. O kadar ki 1968 seçim kampanyasında Nixon'ın temel vaatlerinden biri, uyuşturucu
sorununu çözmekti.Eroinin hammaddesi olan afyon, yasal olarak 10 kadar ülkede üretilmekteydi. Bunlar arasında Türkiye de
vardı (Ayrıntılı bilgi için bkz: "Türk Dış Politikası", Cilt 1, Prof. Dr. Baskın Oran, İletişim, 2001).
"1969'dan itibaren, Nixon yönetimi ülkeye giren eroinin yüzde 80'inin Türkiye kaynaklı olduğu iddiasını dillendirmeye başladı.
Basında Türkiye'yi suçlayan haber ve makalelerin sayısı arttı."Aslında Türkiye'de bir yılda üretilen afyon, ABD'deki eroin
bağımlılarının bir aylık ihtiyacını bile karşılamaya yetmiyordu. Yîne de Amerika, haşhaş üretimini tamamen durdurması için
Türkiye'ye baskı yapıyor, Demirel hükümeti ise bu baskıya direniyordu.Ancak 1970'te ABD Dışişleri Bakanı Richardson,
"Haşhaş üretimini durdurmazsanız yardımları askıya alırız" deyince Bakanlar Kurulu haşhaş ekilen alanları sınırlandırma kararı aldı.
* * *
İşte 22 yaşındaki Billy Hayes, 1970'de tam bu ortamda turist olarak İstanbul'a geldi. Piyasadan bulduğu 2 kilo esrarı Amerika'ya
götürürken Yeşilköy'de yakalandı.Hayes yargılanırken Türkiye'de 12 Mart darbesi olmuş ve işbaşına geçen Erim hükümeti, ABD'nin
isteklerine boyun eğerek 1971’den itibaren haşhaş ekimini ve afyon üretimini tamamen yasaklamıştı.Amerika, kaçakçılara haddinin
bildirilmesini ve. ibretlik ceza verilmesini istiyordu.Hayes hem dayak, hem de 30 yıl hapis yedi.
* * *
Türkiye sözünü tutmuştu, ama ABD üzerine düşeni yapmadı.
Haşhaş üreticisinin zararını tazmin edeceğini söylemesine rağmen söz verdiği yardımın sadece üçte birini yolladı. Bu yüzden
afyondan geçinen yaklaşık 100 bin aile büyük zarar gördü.1973 seçimlerinde işbaşına gelen Ecevit başbakanlığındaki GHP-MSP
hükümeti, üreticinin zararını gidermek için 1 Temmuz 1974'te haşhaş ekimini tekrar serbest bıraktı.ABD, buna büyük tepki
gösterdi. Türkiye'ye ekonomik ve askeri yardımın askıya alınması kararlaştırıldı. Ardından ambargo kararı çıktı. Gerginlik, Kıbrıs
çıkarmasına kadar uzandı.Amerika'nın ağır hapis yemesini istediği Hayes de bu dönemde İmralı Cezaevi'nden "kaçtı".
1975'te kıyıya bırakılan kayıkla Yunanistan'a geçti, oradan ülkesine döndü. Amerikan medyasınca kahraman haline getirildi.
Hapishane anıları biraz abartılı kaleme alındı. Oliver Stone, bu ayrıntıları hepten abartarak bir senaryo yazdı. Alan Parker, o
senaryoyu daha da abartarak Malta'da filmi çekti.Bütün Türklere kötü adam rolü biçti.Film, 30 yıl Türkiye'nin başına bela oldu.
Bence Hayes'in cezalandırılışı da, kahramanlaştırılışı da haşhaş ekimiyle ilgiliydi.Amerika'ya kafa tutmanın bedelini ödettiler Türkiye'ye...
"Geceyarısı Ekspresi"ni bir de bu tarihçeyle izlemekte yarar var.
[Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] | |
|
